Kuklik (Geum)

Kuklik (Geum) to bylina z rodziny różowatych (Rosaceae). Do rodzaju zalicza się ok. 50 gatunków, z których kilka uprawianych jest w ogrodach. Kukliki w zależności od gatunku różnią się wyglądem, a także zasiedlają różne stanowiska w różnych rejonach świata.

Jak wyglądają kukliki?

Większość kuklików to niewysokie byliny o cienkich, rozgałęzionych, lekko omszonych pędach, tworzących czasami nadziemne rozłogi. Rośliny rozwijają tuż nad ziemią rozetę dość dużych, pierzastych, trójdzielnych lub okrągłych w zarysie, ząbkowanych i lekko owłosionych liści. Liście na pędach są natomiast mniejsze, pierzaste, okrągłe lub liroksztaltne i najczęściej skupione u podstawy rozgałęzień pędowych.

Kulkliki kwitną w różnych terminach – od kwietnia lub od maja przez całe lato. Na szczytach pędów rozwijają się pojedyncze lub zebrane w niewielkie, wiechowate kwiatostany, pięciopłatkowe kwiaty (rzadziej 6-7 płatkowe), które w zależności od gatunku mogą być żółte, pomarańczowe lub czerwone, a u odmian także kremowe, różowe, białe, a nawet dwukolorowe. Często też półpełne. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany (niełupki), zaopatrzone w owłosione, wydłużone ości z mikro-haczykami, pozwalającymi przyczepiać się nasionom do sierści zwierząt, które je rozsiewają (przypominają puszyste kule).

Wymagania i uprawa kulkliów

Większość kuklików preferuje stanowiska słoneczne oraz żyzne, przepuszczalne, stale lekko wilgotne gleby, choć niektóre gatunki wolą półcień, a nawet cień (kuklik pospolity). W zależności od gatunku, kukliki mają też inne oczekiwania względem pH gleby, gdyż jedne wolą podłoża o kwaśnym odczynie (k. rozesłany, k. górski), inne preferują gleby obojętne lub zasadowe (k. szkarłatny). Większość kuklików jest dostatecznie mrozoodporna, ale odmiany ozdobne bywają bardziej wrażliwe na niskie temperatury.

Co kilka lat rośliny uprawiane w ogrodach warto odmładzać – wykopywać, dzielić i rozsadzać.

Kukliki można rozmnażać przez wysiew nasion, podział dorosłych egzemplarzy lub ukorzenianie odrostów.

Pielęgnacja

Zabiegi pielęgnacyjne różnią się dla różnych gatunków, ale większość roślin uprawiany w naszych ogrodach wymaga umiarkowanego podlewania, ze szczególnym uwzględnieniem okresów suchych, oraz dobrze reagują na nawożenie – ważne jest wspomożenie ich wiosną w czasie, gry zaczynają kwitnąć i potrzebują większej ilości składników odżywczych.

Kulkliki przycina się w celu usunięcia przekwitłych kwiatów, co sprzyja dalszemu kwitnieniu, oraz utrzymania zdrowia i kształtu rośliny. Przycinanie najlepiej wykonywać późną zimą lub wczesną wiosną, przed rozpoczęciem nowego wzrostu. Regularne usuwanie uszkodzonych lub chorych części rośliny pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób.

Choroby i szkodniki

Kukliki to rośliny dość odporne na choroby i szkodniki, zimą nie lubią jednak rosnąć na zbyt wilgotnej glebie, gdyż wtedy mogą zagniwać. Czasami zagrażają im też mszyce lub ślimaki.

Zastosowanie kuklików

Kukliki w ogrodzie najefektowniej prezentują się posadzone w grupach. Ładnie komponują się z dzwonkami, szałwiami, bodziszkami, firletkami, liliowcami, krwawnikami, pierwiosnkami, irysami, a także ozdobnymi trawami. Szczególnie dobrze wyglądają w ogrodach naturalistycznych i wiejskich. Mogą być też sadzone w pobliżu oczka wodnego. Niższe gatunki sprawdzają się w ogrodach skalnych i alpinariach. Niektóre kukliki są też wykorzystywane jako rośliny lecznicze (k. pospolity).

Wybrane gatunki i odmiany

• kuklik szkarłatny – bylina ok. 30-60 cm wys. Posiada sztywną, owłosioną łodygę i tworzy pod ziemią rozgałęzione kłącze. Liście odziomkowe duże, karbowane i pierzaste, łodygowe mniejsze. Cała roślina lekko owłosiona. Kwiaty pomarańczowe, pięciopłatkowe. Kwitnie V-VI, ale może powtarzać kwitnienie w IX. Może być ekspansywny. Posiada wiele odmian ozdobnych, w tym mieszańcowych;
• kuklik chilijski – krótkowieczna bylina ok. 40-60 cm wys. Liście złożone, powcinane, odziomkowe większe, pędowe mniejsze. Kwiaty czerwone, zebrane po kilka w wiechowate kwiatostany. Kwitnie VI-VII. Ciekawe odmiany to np. 'Mrs Bradshow', 'Samba Sunset', 'Feuerball';
• kuklik zwisły (zdj. 3) – bylina ok. 30-60/70 cm wys. Liście odziomkowe duże, karbowane, pierzaste, łodygowe mniejsze. Pęd sztywny, czerwononabiegły. Cała roślina lekko owłosiona. Kwiaty dzwonkowate, zwisające, płatki na zewnątrz czerwonobrunatne, wewnątrz żółte. Ciekawa odm. to np. 'Flames of Passion'.
  
  

Odmiany mieszańcowe to m.in.:

• 'Bohema Pink' – kwiaty półpełne, ciemnoróżowe o pomarszczonych płatkach
• 'Scarlet Tempest' (zdj. 2) – kwiaty półpełne, pomarańczowe
• 'Mai Tai' – kwiaty brzoskwiniowo-różowe, półpełne
• 'Pretticoats Peach' – kwiaty półpełne, żółte z różowym obrzeżem i pofalowanymi płatkami
• 'Nonna' – kwiaty półpełne, żółte z pomarańczowoczerwonym obrzeżem

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdęcia: Michal, Alexandra, Ruckszio / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!