Ponętlin / Krynia / Krynka (Crinum)

Ponętlin, krynia (Crinum) nazywana czasem krynką lub kryną, to rodzaj roślin należący do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). Jest do niego zaliczanych ponad 100 gatunków. Występują one głównie w Afryce, Madagaskarze ale można też je spotkać w obu Amerykach, południowo-wschodniej Azji czy Australii.

Krynie uprawiane w ogrodach dorastają do ok. 1-1,5 m wysokości (niektóre gatunki, w warunkach naturalnych osiągają do 3 m!). Wytwarzają odziomkowe, zwykle duże liście o podłużnym, językowatym kształcie. Blaszka liściowa ma wyraźnie zaznaczone włókna. Łodygi są grube i sztywne, zwykle 3-4 na z jednej cebuli.

Krynia kwitnie latem w lipcu i sierpniu. Kwiaty ponętlina są zebrane w baldachy (u niektórych gatunków mogą być pojedyńcze). Są płasko rozpostarte w baldachu lub odginają się ku górze. Mają 6 płatków (listków) okwiatu, które są u nasady zrośnięte w rurkę. Dorastają do ok. 15 cm długości. Mogą być w kolorach białym biało-różowym lub różowym.

Rośliny te posiadają bardzo duże cebule (ok. 20 cm średnicy).

Ponętlin zawiera toksyny (alkaloidy), które często powodują podrażnienia skóry.

Wymagania i uprawa

Krynia to roślina trudna w uprawie. Potrzebuje stanowisk słonecznych i osłoniętych. Roślina powinna mieć dostatecznie wilgotno, a jednocześnie rosnąć na żyznym, kompostowym oraz przepuszczalnym podłożu o pH obojętnym lub lekko kwaśnym. Większość gatunków krynii nie jest mrozoodporna.

Cebule sadzimy wiosną. Ich szyjki powinny wystawać tuż nad powierzchnię ziemi (zwykle jest to głębokość 25-30 cm i rozstawa 30 cm). Możemy ich nie wykopywać jesienią, ale musimy wtedy pamiętać o tym, żeby je grubo okrywać na zimę (przykrywać warstwą kory, liści lub włókniną).

Ponętliny rozmnaża się przez podział cebul, ponieważ wysiewając nasiona rośliny urosną i będą w stanie zakwitnąć dopiero po kilku latach.

Zastosowanie

Ponętliny sadzi się na zacisznych, ciepłych rabatach. Bardzo lubią sąsiedztwo zbiorników wodnych. Można je uprawiać w pojemnikach, w ogrodach zimowych.

Niektóre gatunki krynii znalazły zastosowanie w medycynie i są znane w afrykańskiej medycynie ludowej.

Polecane gatunki

W naszych warunkach klimatycznych najlepiej wybierać krynie, które wykazują większą odporność na mróz – najczęściej jest to ponętlin Powela (Crinum x powellii) oraz Crinum bulbispermum.

Ciekawostki

Nazwa rodzajowa Crinum utworzona została z greckiego słowa krinon – "lilia". Rośliny te są w dalszym ciągu bardzo rzadkie w Polsce przez co często bywają mylone z amarylisami.

Zdjęcia: iBulb, Pixabay