Cyklameny ogrodowe | Jak uprawiać w gruncie? Jakie gatunki i odmiany wybrać, by przetrwały mrozy?
Cyklameny to prawdziwe "klejnoty ogrodu", które zachwycają swoją urodą i różnorodnością. Choć często kojarzone z roślinami doniczkowymi, cyklameny ogrodowe oferują niezwykły spektakl kolorów i kształtów, idealny do ozdoby zacienionego zakątka w Twoim ogrodzie. Poznaj tajniki uprawy tych pięknych roślin i dowiedz się, jak uczynić je gwiazdami Twojego ogrodu.
Spis treści
Cyklameny uprawiane w ogrodach
Cyklameny, zaliczane do rodziny pierwiosnkowatych, obejmują około 20 gatunków trwałych, bulwiastych bylin. W stanie dzikim występują głównie w południowej Europie oraz zachodniej Azji, gdzie porastają kamieniste tereny, łąki, a także widne lasy. Nie ma za wiele gatunków tej dekoracyjnej rośliny, ale i tak kilka z nich bez większych problemów można uprawiać w polskich ogrodach. Mało tego, jeden gatunek w stanie dzikim występuje także w Polsce.
Cyklameny kojarzy się przede wszystkim z cyklamenem perskim, a więc popularną rośliną doniczkową. Nie należy ona do łatwych w uprawie, dlatego bardzo często traktowana jest jako roślina sezonowa. Cyklameny ogrodowe nie są aż tak kłopotliwe w uprawie, a przy tym także dekoracyjne, choć dużo mniejsze.
Zazwyczaj w ogrodach uprawiany jest cyklamen bluszczolistny, poza nim uprawiany jest także cyklamen dyskowaty oraz cyklamen purpurowy. Wszystkie wspomniane gatunki dostępne są w wielu odmianach, różniących się kolorem kwiatów, a także liśćmi. Tak naprawdę jest w czym wybierać, tym bardziej że w punktach sprzedaży pojawiają się coraz to nowsze odmiany, a także gatunki np. Cyclamen mirabile, Cyclamen pseudibericum, Cyclamen cilicium, Cyclamen alpinum, Cyclamen cyprium czy też Cyclamen repandum.
Częścią podziemną rośliny jest bulwa mniej bądź bardziej okrągła, zależnie od gatunku. Dekoracyjne liście ukazują się, przed kwitnieniem bądź po ukazaniu się kwiatów, są mięsiste, osadzone na długich ogonkach, zielone, ząbkowane bądź całobrzegie, często z dekoracyjnym wzorem. Kwiaty osadzone są na długich szypułkach, wyrastających bezpośrednio z bulw. Barwa kwiatów od białej przez różową po purpurę. Większość cyklamenów pochodzi z cieplejszych regionów, charakteryzujących się suchym latem, dlatego też w porze suchej przechodzą one okres spoczynku tak jak np. cyklamen bluszczolistny.
Cyklamen purpurowy (Cyclamen purpurascens)
Nazywany także europejskim, to rodzimy gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Najlepiej rośnie na lekko zacienionych stanowiskach na dobrze zdrenowanym, wapiennym podłożu. Osiąga do około 15 cm wysokości, kwitnie od lipca do września. Kwiaty różowe do karminowych, a także białe. Jego liście są zielone z rysunkiem, od spodu purpurowe, zimozielone, sercowate, a także karbowane. Nowe liście rozwijają się w okresie kwitnienia i utrzymują się do następnego roku. W przeciwieństwie do pozostałych najczęściej uprawianych cyklamenów kwiaty tego gatunku ładnie pachną. Jego bulwa z każdym rokiem przyrasta i może osiągnąć spore rozmiary oraz wydać nawet do kilkudziesięciu kwiatów w okresie kwitnienia. W sprzedaży można nabyć gatunek, a także odmiany np. odmianę ‘Silver Leaf’ o srebrzystych liściach.
Cyklamen bluszczolistny (Cyclamen hederifolium)
To jeden z najczęściej uprawianych gatunków o bardzo ładnych, dekoracyjnych liściach, przypominających liście bluszczu. To niska bylina osiągająca około 10- 15 cm wysokości. Kwitnie późnym latem i wczesną jesienią na biało bądź różowo. Pod koniec kwitnienia rozwijają się zimozielone liście, które zdobią ogród zimą, a zamierają wiosną, po czym roślina przechodzi okres spoczynku. Po kwitnieniu zawiązują się nasiona, a roślina daje samosiew. Nasiona roznoszone są także przez mrówki, dlatego młode siewki mogą pojawić się nie tylko w niewielkiej odległości od rośliny matecznej. Wybrane odmiany tego gatunku to m.in. ‘Alba’ (kwitnie na biało), ‘Pink’ (kwiaty różowe), ‘Rubrum’ (kwiaty w intensywnym purpurowym kolorze), ‘Silver Leaf Alba’ (kwiaty białe, liście srebrzyste).
Cyklamen dyskowaty (Cyclamen coum)
Preferuje trochę więcej światła, a także wilgoci. Kwitnie późną zimą i wczesną wiosną. Zdecydowanie wart uprawy, dekoracyjny, długowieczny o ładnych nerkowatych liściach, zielonych bądź też ze srebrzystym wzorem. Kwiaty białe, różowe do czerwonawych. Po kwitnieniu przechodzi okres spoczynku, a więc jego część nadziemna zamiera. Dopiero jesienią ponownie ukazują się jego liście. W sprzedaży dostępnych jest wiele ciekawych odmian m.in. o ładnie wybarwionych liściach np. ‘Christmas Tree Leaf’ (o liściach z ciemnym środkiem w kształcie choinki i srebrzystym obrzeżem), ‘Album’ (kwiaty białe), ‘Meaden’s Crimson (kwiaty bordowe), ‘Porcelain’ (kwiaty białe z bordowym paskowaniem).
Zastosowanie cyklamenów w ogrodzie
Te niewielkie rośliny najlepiej sadzić w leśnych, zacisznych zakątkach, zapewniając im trochę więcej przestrzeni. Ładnie komponują się z paprociami, kopytnikiem, ciemiernikami, zimowitami, rannikami, śnieżycami, krokusami czy też cebulicami. Dobrze prezentują się także jako element kompozycji w pojemnikach, które urozmaicą nieco bardziej zacienione balkony i tarasy. Sprawdzą się także na lekko zacienionych skalniakach.
Sadzenie cyklamenów krok po kroku
Zależnie od gatunku bulwy wytwarzają korzenie od spodniej strony (C. coum) albo w górnej części i po bokach (C. purpurascens, C. hederifolium). Ważne jest, aby bulwy nie były posadzone za głęboko, ponieważ łatwo wówczas zagniwają. Płycej powinien być posadzony cyklamen dyskowaty (bulwa przysypana niewielką ilością podłoża), a trochę głębiej cyklamen bluszczolistny i cyklamen purpurowy. Cyklamen bluszczolistny sadzimy wiosną, a cyklamen purpurowy i dyskowaty sadzimy późnym latem i wczesną jesienią.
Uprawia i pielęgnacja cyklamenów w ogrodzie
W uprawie cyklameny nie będą zajmujące i problematyczne, jeżeli zapewni się im odpowiednie stanowisko oraz podłoże. Jako że w sprzyjających warunkach są to rośliny długowieczne, raz posadzone, zostaną na dłużej.
Stanowisko
Najlepiej rosną na stanowisku półcienistym, dlatego najlepiej sadzić je w lekko zacienionych, zacisznych zakątkach ogrodu pod koronami drzew czy też między krzewami.
Podłoże
Cyklameny preferują podłoże lekkie, przepuszczalne, próchnicze, lekko wilgotne o odczynie obojętnym do zasadowego.
Podlewanie
W zasadzie cyklameny uprawiane w gruncie nie wymagają dodatkowego podlewania, chyba że w razie potrzeby np. w przypadku przedłużającej się suszy w okresie wegetacji.
Nawożenie
Cyklameny posadzone w podłożu wzbogaconym kompostem, a więc z dużym udziałem próchnicy, nie wymagają dodatkowego nawożenia. W razie potrzeby można zastosować nawóz z większą ilością fosforu, który pozytywnie wpłynie na jakość, obfitość i długość kwitnienia.
Mrozoodporność
Zależnie od gatunku i odmiany mrozoodporność cyklamenów może się różnić. Na zimę ważne jest, aby zabezpieczyć je przed nadmiarem wilgoci, a w mroźne zimy dodatkowo okryć np. suchymi liśćmi oraz gałązkami świerkowymi.
Choroby i szkodniki
Cyklameny uprawiane w ogrodach nie należą do roślin podatnych na choroby i szkodniki, a problemy w ich uprawie wynikają zazwyczaj z niewłaściwego stanowiska, a także nieodpowiednio przygotowanego podłoża.
Rozmnażanie cyklamenów ogrodowych
Uprawiane w ogrodach cyklameny dają samosiew, tak więc z każdym kolejnym rokiem powinno być ich tylko więcej. Chcąc samemu wysiać nasiona, należy zebrać je zaraz po dojrzeniu i od razu wysiać, przysypując niewielką warstwą podłoża. Kwitnących roślin można się spodziewać po około trzech latach.
Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcie tytułowe: Aleksandra / Adobe Stock
TEMATY NA CZASIE 
Komentarze