Uprawa kapusty brukselskiej w ogrodzie

Co o brukselce warto wiedzieć?

Kapusta brukselska (Brassica oleracea var. gemmifera) należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae) i powstała, jak nazwa wskazuje, w Belgii. Prawdopodobnie uzyskano ją ze skrzyżowania kapusty głowiastej i jarmużu już w XIII wieku!

Tradycja uprawy tego warzywa w Polsce jest stosunkowo krótka – zaczęła się od XVIII wieku. Dodatkowo jeszcze do niedawna było ono naprawdę mało znane. Być może te dwie rzeczy są przyczynami tak małej jego popularności. Inne – to zła opinia u najmłodszych smakoszy (sytuacja podobna jak ze szpinakiem). Tymczasem smak czy nawet aromat kapusty brukselskiej w dużej mierze zależy od sposobu przyrządzania (dodanie do wody odrobiny mleka niweluje gorzki posmak!) i terminu zbioru (po przemrożeniu jest smaczniejsza).

Warzywo często podaje się do zup i podsmaża na maśle (niekiedy z bułką tartą). Można traktować je także jako dodatek do mięs. Brukselka ma dużą wartość odżywczą. Ponadto posiada właściwości antynowotworowe (zawiera sulforafan, który jest silnym przeciwutleniaczem). To wystarczające powody, aby ją uprawiać!

Wymagania kapusty brukselskiej

Kapustę brukselską powinno się uprawiać na stanowiskach dobrze nasłonecznionych – w miejscach bardziej zacienionych zawiązywanie główek jest słabsze. Wymagania glebowe są słabsze niż u kapusty głowiastej. Warzywo preferuje gleby piaszczysto-gliniaste, umiarkowanie żyzne i próchnicze, zasobne w wapń. Optymalne pH wynosi 6,0-7,0.

Powinno się unikać sadzenia w podłożu ciężkim, gliniastym jak również nadmiernie żyznym – w takich warunkach kapusta brukselska wytworzy luźne, słabo zwięzłe główki.

Wymagania wodne są wysokie. W czasie bezdeszczowej pogody bezwzględnie musimy nawadniać roślinę! Brukselka lubi klimat chłodny – źle znosi nadmierne upały (zwłaszcza jesienne) i suche powietrze. Minimalna temperatura wzrostu wynosi 6ºC, optymalna do zawiązywania główek oscyluje w granicach 12-16ºC. Roślina wytrzymuje przymrozki, a nawet silne mrozy (maksymalnie do -20ºC). Dlatego często traktuje się ją jako warzywo zimowe.

Fot. Frauke Feind/Pixabay

Fot. Rudy and Peter Skitterians/Pixabay

Fot. annetteJO/Pixabay

Najważniejsze aspekty uprawy

• Brukselkę zaleca się uprawiać w pierwszym lub drugim roku po oborniku (ok. 20 t/ha).
  
  
• Najczęściej stosuje się metodę uprawy z rozsady. Nasiona wysiewa się w kwietniu do rozsadnika (odmiany wczesne na początku, późne na końcu miesiąca). Do wysiania 1 m² potrzeba średnio 2-3 g nasion. Rozsadnik można początkowo przykryć folią perforowaną, aby ochronić uprawy przed pchełkami. Produkcja rozsady trwa 6-8 tygodni. Sadzonki przenosi się na miejsce stałe w maju lub w czerwcu.
  
  
• Prawidłowa rozstawa wynosi 60 cm, odległości pomiędzy rzędami powinny być większe (70-80 cm).
  
  
• Na krótko po posadzeniu można zastosować nawozy mineralne (nawożenie powinno być zbilansowane – nie wolno przesadzać z azotem, natomiast ważny jest bor).
  
  
• Nie można uprawiać brukselki po innych warzywach kapustnych (przerwa powinna wynosić przynajmniej cztery lata!).
  
  
• Ważne zabiegi pielęgnacyjne to: systematyczne odchwaszczanie, spulchnianie gleby i podlewanie.

Ogławianie, ochrona i zbiór

Gdy brukselska zawiąże główki w górnej części (najczęściej przypada to na drugą dekadę września), można rozpocząć ogławianie. Praca polega na przycinaniu wierzchołków pędów. Dzięki temu główki są większe i równomierniej dojrzewają.

Zabieg ogławiania dotyczy warzyw przeznaczonych na zbiór jesienny, nie zimowy (w ten sposób obniża się ich mrozoodporność).

Jeśli natomiast główki dolne nadmiernie rozrastają się, rozwiązaniem może być usuwanie dolnych liści.

Zbiór przeprowadza się gdy główki są twarde i mają 2,5-5 cm średnicy. Obecnie (stan na 2018 rok) w krajowym rejestrze COBORU wpisane są dwie odmiany: 'Prezes' (średnio wczesna) i 'Apetita' (średnio późna).

Problemy ochronne są podobne jak w przypadku innych kapustowatych – brukselce może zagrażać m.in. mszyca, bielinek kapustnik, tantniś krzyżowiaczek, bielinek rzepnik i śmietka kapuściana. Z chorób trzeba uważać na mączniaki i rdze.

Tekst: Michał Mazik, Zdjęcie tytułowe: Frauke Feind/Pixabay