Ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens)

Ciemiernik czerwonawy, nazywany też purpurowym (Helleborus purpurascens) to gatunek byliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). W Polsce występuje w stanie dzikim w rejonach górzystych (głównie w Bieszczadach), gdzie najchętniej zasiedla leśne polany i obrzeża lasów liściastych, zręby i skarpy. Ponieważ jednak jest bardzo rzadki, został objęty ścisłą ochroną gatunkową i nie wolno pozyskiwać go ani do uprawy ani do innych celów ze stanowisk naturalnych, tylko od sprawdzonych hodowców (czysty gatunek w uprawie spotykany jest bardzo rzadko).

Wygląd ciemiernika czerwonawego

Ciemiernik czerwonawy może dorastać do ok. 40 cm wys. Ponad ziemią tworzy kępę długoogonkowych, skórzastych, sezonowych, zielonych, czasem czerwono-nabiegłych liści, złożonych z 5-8 listków (odcinków) mocno piłkowanych na brzegach i posiadających wyraźne unerwianie. Liście pędowe są mniejsze, siedzące i klapowane. Młode liście są od spodu lekko omszone, głównie w okolicy nerwów.

Ciemiernik ten kwitnie przed rozwojem liści po koniec zimy i na przedwiośniu (II-IV), wydając duże, pojedyncze, zwieszające się do dołu, 5 płatkowe (płatki to w rzeczywistości barwne działki okwiatu), fioletowo-purpurowe, wewnątrz zielonkawe kwiaty, których dno kwiatowe wypełnione jest licznymi, długimi pręcikami. Kwiaty osadzone są pojedynczo lub po kilka na szczytach grubych, nagich, zielonych, czasami czerwono-nabiegłych, mocnych pędów. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w owocostany mające postać pękatych mieszków, wypełnionych małymi, ciemnymi nasionami (nasiona szybko tracą zdolność kiełkowania).

Ciemiernik czerwonawy tworzy pod ziemią silnie rozgałęzione kłącze oraz długie, mocne korzenie, dlatego bardzo nie lubi przesadzania.

Wymagania i uprawa ciemiernika czerwonawego

Ciemiernik czerwonawy preferuje ciepłe, półcieniste, ale widne stanowiska i przepuszczalne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, zasobne w wapń gleby o zasadowym lub obojętnym odczynie pH. Źle rośnie na podłożach mokrych, ale nie toleruje też suszy. Nie lubi również gleb kwaśnych, na których praktycznie nie występuje.

Gatunek dobrze rozmnaża się z nasion, źle natomiast znosi przesadzanie i podział.

Pielęgnacja ciemiernika czerwonawego

Ciemiernik czerwonawy wymaga umiarkowanego podlewania, zwłaszcza w okresach suszy, aby gleba była stale wilgotna, ale nie przemoczona. Nawożenie wczesną wiosną kompostem lub specjalistycznym nawozem dla roślin kwitnących wspiera jego wzrost i kwitnienie.

Przycinanie nie jest konieczne, ale zaleca się usuwanie zwiędłych liści i przekwitłych kwiatów, by zachować atrakcyjny wygląd i promować zdrowie rośliny.

Choroby i szkodniki ciemiernika czerwonawego

Ciemiernik czerwonawy nie jest szczególnie podatny na ataki chorób i szkodników, ale nie toleruje mokrego podłoża, które może powodować u niego rozwój chorób grzybowych, a nawet zagniwanie systemu korzeniowego, prowadzące do obumierania rośliny.

Zobacz, jakie nawozy i inne produkty do pielęgnacji możesz znaleźć w naszym sklepie online

Zastosowanie ciemiernika czerwonawego

Ciemiernik czerwonawy w ogrodach spotykany jest rzadko (bywa mylony z czerwonymi odmianami ciemierników ogrodowych), gdyż nie tylko objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, przez co nie może być pozyskiwany ze środowiska naturalnego, ale też posiada mniej efektowne kwiaty niż odmiany ozdobne. Z tego względu można uznać go za roślinę kolekcjonerską, która w ogrodzie dobrze prezentuje się na półcienistej, stosunkowo widnej rabacie w towarzystwie pierwiosnków, przebiśniegów, krokusów, ranników, przylaszczek czy narcyzów.

Ciemiernik czerwonawy w całości jest rośliną silnie trującą, której spożycie może nawet prowadzić do śmierci. Dawniej wprawdzie uzyskiwano z niego preparaty, które miały zastosowanie w ziołolecznictwie min. jako środki nasercowe, ale ze względu na zbyt duże ryzyko zatrucia, zaniechano wykorzystywania rośliny do celów leczniczych.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: KristineRada, Iva / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!