Czy ROD-y są zagrożone likwidacją? Ekspert wyjaśnia nowe przepisy i ostrzega

Likwidacja ROD-ów? Co musisz wiedzieć

W ostatnim czasie w mediach roi się od artykułów i informacji wróżących rychłą likwidację ogrodów działkowych. Wszystko przez reformę przepisów, dotyczących planowania przestrzennego w miastach, która pozostawia wiele ogrodów bez umieszczenia ich funkcji w tzw. planach ogólnych, które mają powstać do końca 2025 roku.

Stwarza to rzeczywiście potencjalne zagrożenie dla ROD w przyszłości, ale nie oznacza to, iż zapadły aktualnie jakiekolwiek decyzje o likwidacji działek ROD w najbliższym czasie. Jaka jest sytuacja ROD w planach ogólnych i dlaczego mogą być zagrożone? 

Fot. AdobeStock

Rodzinne Ogrody Działkowe stanowią istotną przestrzeń zieloną dla mieszkańców miast, oferując im miejsce do uprawy warzyw, owoców oraz relaksu na świeżym powietrzu. Są to enklawy spokoju i natury, gdzie ludzie mogą odpocząć od miejskiego zgiełku, nawiązać więzi z sąsiadami oraz aktywnie spędzać czas na łonie natury.

Plany ogólne a ROD-y

W grudniu 2023 r. mimo tysięcy apeli i pism działkowców i protestów Polskiego Związku Działkowców, Minister Technologii i Rozwoju podpisał długo opracowywane rozporządzenie, dotyczące między innymi tzw. stref planistycznych. Określono 13 takich stref:

1. strefa wielofunkcyjna z zabudową mieszkaniową wielorodzinną;
2. strefa wielofunkcyjna z zabudową mieszkaniową jednorodzinną;
3. strefa wielofunkcyjna z zabudową zagrodową;
4. strefa usługowa;
5. strefa handlu wielkopowierzchniowego;
6. strefa gospodarcza;
7. strefa produkcji rolniczej;
8. strefa infrastrukturalna;
9. strefa zieleni i rekreacji;
10. strefa cmentarzy;
11. strefa górnictwa;
12. strefa otwarta;
13. strefa komunikacyjna. 
    
    

Zgodnie z opracowanymi przepisami do końca 2025 roku każda gmina jest zobowiązana do przyjęcia Planów Ogólnych, które wskazują ogólne przeznaczenie danego terenu. Na ich podstawie w przyszłości będą tworzone Miejskie Plany Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP), które muszą pozostawać w zgodzie z planem ogólnym. Po analizie przyjętych rozwiązań planistycznych zaniepokojenie PZD wzbudził fakt, że już za dwa lata mogą skutkować one zakazem ujawnienia ROD w planach miejscowych na terenie większości gmin.

Okazuje się bowiem, że na 13 stref planistycznych, tylko w 3 dopuszcza się funkcjonowanie ROD:

• w strefie wielofunkcyjnej z zabudową mieszkaniową wielorodzinną (nr 1)
• w strefie wielofunkcyjnej z zabudową mieszkaniową jednorodzinną (nr 2)
• w strefie zieleni i Rekreacji (nr 9). 
  
  

Ogrody działkowe ROD będą mogły się znajdować tylko w trzech wyznaczonych strefach: strefie mieszkalnej jednorodzinnej, strefie mieszkalnej wielorodzinnej oraz strefie zieleni i rekreacji. Rady gmin mają obowiązek, do końca 2025 roku, przyjąć odpowiednie plany ogólne dla terenów wchodzących w skład gminy, które muszą być zgodne z lokalnymi planami zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli więc teren z ogrodami działkowymi otrzyma nowe przeznaczenie, to może to prowadzić do ryzyka zlikwidowania tamtejszych ROD-ów. Szczególnie narażone mogą być ogrody położone w atrakcyjnych (dla deweloperów) lokalizacjach dużych miast.

Dlaczego ROD są zagrożone polityką planistyczną?

Z przyjętych rozwiązań wynika więc jasno, że jeśli ROD-y znajdują się w jednej z 10 pozostałych stref, istnieje potencjalna możliwość ich likwidacji – zgodnie z ustawą o ROD, funkcjonowanie ogrodu działkowego na danym terenie nie może kolidować z przeznaczeniem zwartym w MPZP. Zagrożenie wynika z faktu, iż ROD położone są niemal w każdej z wyznaczonych stref (w miastach, poza miastami, w pobliżu terenów leśnych itp.).

Z ogólnych szacunków wynika, iż w tej sytuacji znajduje się i zagrożonych jest około 60% ROD w Polsce. W samej Warszawie funkcjonuje 151 ROD, zajmujących powierzchnie ponad 1tys. hektarów. PZD i Okręgi podejmowały działania i przesyłały tysiące apeli w sprawie uwzględnienia ROD w większej ilości stref (przed zatwierdzeniem ministerialnego rozporządzenia), ale nie zostały one uwzględnione i w grudniu 2023 rozporządzenie przyjęto.

Obecnie jednak nie ma żadnych decyzji bądź sygnałów świadczących o tym, by jakiś ROD miał być w najbliższym czasie likwidowany w związku z nowymi przepisami planistycznymi. Chodzi bardziej o potencjalne zagrożenie w przyszłości, które równie dobrze może się w ogóle nie ziścić. Tereny ROD są też istotną częścią miejskich (i utrzymywanych przez działkowców) terenów zieleni, a ich ewentualna likwidacja wiąże się z niemałymi kosztami.

Fot. AdobeStock

Ogródki działkowe często znajdują się w centralnych i atrakcyjnych częściach miast, stanowiąc cenne zielone płuca w miejskim krajobrazie. Ich lokalizacja umożliwia mieszkańcom łatwy dostęp do przestrzeni na uprawę roślin i relaks, co czyni je szczególnie wartościowymi w gęsto zabudowanych obszarach miejskich.

Czy można wpłynąć na zmianę przepisów zagrażających ROD? 

Warto pamiętać, że Ustawa o ROD gwarantuje, iż przy tworzeniu planów ogólnych muszą być przeprowadzone konsultacje społeczne. W związku z tym PZD i Okręgi będą podejmować działania (spotkania z władzami, pisma, apele) w obronie ROD i działkowców. Pierwsze spotkania przedstawicieli PZD z nowym ministrem technologii i rozwoju Krzysztofem Hetmanem dają podstawę do umiarkowanego optymizmu, ale póki co nie ma żadnych zmian i konkretnych decyzji. 

Ponadto, na czas konsultacji społecznych (czyli do 2025 roku) PZD przygotował wzory wniosków, które nie tylko działkowcy, ale wszystkie osoby sprzyjające ogrodnictwu działkowemu mogą zgłosić w sprawie ujęcia ROD w większej liczbie stref planistycznych. Wnioski mogą zgłaszać zarządy ROD i osoby fizyczne i będzie można to zrobić w terminie 21 dni od ogłoszenia przez gminę o przystąpieniu do przygotowywania projektu planu ogólnego.

Wzory takich wniosków i informacje można znaleźć na stronie: http://pzd.pl/artykuly/28360/114/Plany-ogolne-wzor-wniosku-do-pobrania.html

Zdjęcie tytułowe: AdobeStock