Knieć błotna / Kaczeniec błotny (Caltha palustris)

Knieć błotna (Caltha palustris) nazywana też kaczeńcem błotnym to nadwodna bylina z rodziny jasnowatych (Lamiaceae). W naturze roślina występuje w Północnej Europie, Azji i Ameryce, zasiedlając brzegi zbiorników wodnych, podmokłe rowy, wilgotne łąki czy obrzeża strumieni. Często jest też uprawiana w ogrodach.

Knieć osiąga ok. 20-30/50 cm wysokości i mocno rozrasta się na boki za pomocą długich, elastycznych, rozgałęzionych, pustych w środku, pokładających się pędów. W sezonie pędy pokryte są dużymi, nerkowatymi, lekko pofalowanymi, zielonymi, błyszczącymi z wierzchu liśćmi z widocznym na blaszce unerwieniem. Liście osadzone są na długich, grubych, mięsistych ogonkach (liście odziomkowe) lub niemal siedzące (liście łodygowe).

Roślina zakwita na przełomie kwietnia i maja do czerwca, wydając duże, jaskrawożółte, wielopłatkowe (zwykle 5-6 płatków), połyskliwe kwiaty, których środek wypełniony jest licznymi, długimi pręcikami (dzięki nim wnętrze kwiatu wydaje się być puszyste). Kwiaty wyrastają pojedynczo lub po kilka na szczycie wzniesionych pędów.

Po przekwitnieniu kwiatów roślina zawiązuje liczne, wypełnione nasionami owoce (wielomieszki). Zimuje w postaci bulwiastego, grubego kłącza ze śpiącymi oczkami, z którego wiosną wyrosną pędy nadziemne.

Świeża roślina jest trująca, ale jej toksyczne właściwości znikają po wysuszeniu ziela.

Wymagania i uprawa

Kaczeniec wodny wymaga przede wszystkim stale wilgotnego, a nawet podmokłego, najlepiej gliniastego podłoża (znosi okresowe zalewanie). Powinien mieć też zapewnione słoneczne stanowisko, na którym będzie ładnie się rozrastał i obficie kwitł.

Roślina jest wybitnie mrozoodporna i znosi nawet 30-40 stopniowe mrozy.

Kaczeńca błotnego najłatwiej rozmnożyć przez podział (zaraz po kwitnieniu) lub wysiew nasion, ale potomstwo uzyskane z nasion, może nie zachować cech odmianowych rośliny matecznej.

Zastosowanie

Kaczeniec błotny z racji swoich specyficznych wymagań sprawdza się wyłącznie jako roślina nadwodna, gdyż zupełnie nie toleruje suchego podłoża. Pięknie prezentuje się w grupie nad brzegiem oczka wodnego, stawu lub strumyka (o ile woda ze zbiornika podcieka do gruntu, a nie jest szczelnie izolowana od brzegu np. folią), najlepiej w otoczeniu kamieni. Dobrze wygląda też w towarzystwie irysów żółtych i syberyjskich, bodziszka żałobnego, czermieni błotnej, tulejnika, pierwiosnka japońskiego, niezapominajki błotnej, ziarnopłonu wiosennego czy jaskra ostrego.

Wybrane odmiany

• 'Plena' – pełne, półkuliste kwiaty
• 'Flore Pleno' – odm. o pełnych kwiatach
• 'Alba' – odm. o pojedynczych, białych kwiatach
• 'Auenwald' – odm. bardzo wysoka, ok. 60-80/90 cm wys.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Jolanta Dyr/Pixabay