Bluszcz pospolity (Hederia helix)
Spis treści
Bluszcz pospolity (Hedera helix) należy do rodziny araliowatych (Araliaceae). Naturalnie występuje na terenie Europy i Azji Mniejszej. Występujące w warunkach naturalnych egzemplarze kwitnące podlegają ochronie gatunkowej. W Polsce jest bardzo popularną i uniwersalną rośliną ogrodową jak i doniczkową.
Wygląd bluszczu pospolitego
Bluszcz pospolity jest długowiecznym, zimozielonym krajowym pnączem. Rośnie szybko, ukorzeniając się wzdłuż pędów leżących na ziemi i tworzy kobierce o wysokości 20-30 cm. Samochwytne, płożące pędy rośliny mogą dorastać do 20 m długości! (w uprawie doniczkowej osiągają ok. 2 m). Bluszcz ma charakterystyczne włoski, które sprawiają, że młode przyrosty mają szarawą barwę. Na starszych egzemplarzach spotkać można także zwisające gałęzie.
Ozdobną częścią rośliny są liście. W młodości owłosione, później błyszczące i skórzaste, mają ciemnozieloną blaszkę z wyraźną siatką jasnożółtych nerwów. Bluszcz pospolity posiada dwupostaciowe liście (tzw. heterofilia) – jedne są 3-5 klapowe, u nasady sercowate o tępym wierzchołku, a drugie (na pędach kwitnących) są mniejsze, jajowate, całobrzegie i zaostrzone.
Bluszcz pospolity kwitnie późnym latem i jesienią. Kwiaty pojawiają się dopiero na starszych egzemplarzach. Są drobne, o średnicy do 4 cm, zielono-żółte i zebrane w wiechy na wzniesionych łodygach. Są miododajne i chętnie odwiedzane przez pszczoły. Stosunkowo szybko opadają.
Oprócz zwykłych korzeni glebowych, wytwarza korzenie przybyszowe, czyli czepne. Nie osłabiają one drzew, służącym bluszczowi za podporę – ten typ korzeni oplata jedynie mocno płaty kory, kamienie, czy mury.
Bluszcz pospolity należy do roślin trujących – szczególnie trujące są owoce bluszczu, których charakterystyczną cechą jest to, że zawierają żywicę.
Wymagania i uprawa bluszczu pospolitego
Bluszcz to roślina mało wymagająca i łatwo adaptuje się w różnych miejscach. Jest zaliczana do roślin inwazyjnych. Najlepiej rośnie na stanowiskach półcienistych i cienistych oraz osłoniętych. Można go sadzić na glebach umiarkowanie i bardzo żyznych, wilgotnych i zasadowych. W surowe zimy bluszcz może przemarzać.
Pielęgnacja bluszczu pospolitego
Bluszcz to bardzo wytrzymała roślina znoszące wiele niesprzyjających warunków i nie atakowana przez szkodniki. Może być jednak czasem atakowana przez choroby, takie jak plamistość liści, spowodowanymi przez choroby grzybowe (np. antraknoza), a rzadzieb bakteryjne.
Zastosowanie bluszczu pospolitego
Bluszcz pospolity uprawiany jest jako roślina okrywowa i parkowa. Jest idealną rośliną do obsadzania północnych ścian, murów, pni drzew i wszelkich powierzchni o chropowatej fakturze. Szczelna warstwa liści pokrywająca ściany ogranicza parowanie ciepła w czasie zimy i nie pozwala na nadmierne nagrzanie się ocienionego budynku latem.
Pnącze to dobrze się też czuje w pojemnikach i jest wykorzystywana do tworzenia zielonych ścian. Wśród odmian bluszczu pospolitego znajdziemy nadające się do uprawy doniczkowej w mieszkaniach.
Bluszcz pospolity jest rośliną leczniczą i kosmetyczną.
Polecane odmiany bluszczu pospolitego
- 'Goldgeart', 'Ivalace'
- 'Glacier' – srebrzystoszare i zielone, wąsko biało obrzeżone liście
- 'Sagittifolia' – głęboko klapowane pstre kremowo-zielone liście o długości do 4 cm
- 'Spetchley' – miniaturowy bluszcz o drobnych, ciemnozielonych, strzałkowatych liściach
Gdzie kupić bluszcz pospolity?
Bluszcz pospolity jest sprzedawany w formie ukorzenionych sadzonek, w niemal każdej szkółce roślin ozdobnych.
Ciekawostki o bluszczu pospolitym
W tradycjach wielu narodów od dawna obecny jako roślina symboliczna, zwłaszcza jako symbol wierności i trwałości życia. W starożytności odgrywał ważną rolę w kultach szeregu bóstw egipskich, greckich i rzymskich. Współczesne wykorzystywanie bluszczu na cmentarzach również ma swoje osadzenie historyczne – w dawnych czasach chrześcijanie używali tej rośliny podczas pogrzebów jako symbolu nieśmiertelności (bluszcz może rosnąć nawet kilkaset lat!).
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: "Hedera helix (English ivy) 2"/James St. John/CC BY 2.0; krystianwin,
TEMATY NA CZASIE 
Komentarze