Tymianek pospolity / Macierzanka tymianek (Thymus vulgaris)

Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) znany jako macierzanka tymianek, włoska macierzanka, tymianek ogrodowy, należy do rodziny jasnotowatych, wargowych (Lamiaceae). Najczęściej spotykany jest w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego (od Hiszpanii po południowe Włochy) oraz w północnej Afryce.

To wiecznie zielony, niski półkrzew lub krzewinka, dorastająca do wysokości 20-50 cm. Pędy ma liczne, silnie rozgałęzione, dołem drewniejące i wzniesione. Liście drobne, lancetowate, krótkoogonkowe, szarozielone, od spodu sinawe i gęsto owłosione, ułożone naprzeciwlegle. 

Tymianek pospolity kwitnie od końca maja do września, a nawet października. Główkowate, groniaste kwiatostany, złożone z nibyokółków drobnych, wargowych kwiatów, w kolorze różowym do ciemnofioletowego. Tymianek jest rośliną miododajną, chętnie oblatywaną przez pszczoły. Owocem jest rozłupnia.

Organem podziemnym jest cienki korzeń palowy, rozgałęziony i drewniejący.

Wymagania i uprawa

Stanowisko pod uprawę powinno być ciepłe i słoneczne, najlepiej o wystawie południowej. Roślina dobrze rośnie na glebach średnio-zwięzłych, przepuszczalnych, lekkich i żyznych. Źle rośnie na glebach zakwaszonych, podmokłych i zbyt suchych. Optymalny odczyn gleby powinien wynosić 5,5-6,5 pH. Nie jest wystarczająco mrozoodporny i szczególnie uprawiany w donicach potrzebuje okrywania na zimę (lub wnoszenia do pomieszczeń).

Tymianek jest bardzo odporny na suszę ale młode rośliny po posadzeniu należy umiarkowanie i systematycznie podlewać. Ważne jest też odchwaszczanie rośliny.

Tymianek pospolity można rozmnażać przez podział, sadzonki zielne lub wysiew (z rozsady robionej wczesną wiosną). Ciekawe jest, że nasiona kiełkują równie dobrze na świetle, jak i w ciemności.

Surowcem zielarskim jest ziele i olejek. Pierwszy zbiór tymianku odbywa się w kwietniu, a później można go przeprowadzać kilka razy wraz ze wzrostem rośliny.

Zastosowanie

W ogrodzie tymianek pospolity stanowi podstawowy gatunek do aranżacji w stylu śródziemnomorskim. Można go uprawiać w zielnikach, pomiędzy warzywami, na rabatach i we wszelkich doniczkach na tarasach i balkonach.

Tymianek ceniony jest przede wszystkim jako zioło przyprawowe w kuchni śródziemnomorskiej. Nadaje potrawom wyrazisty smak i aromat. Jako zioło lecznice wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwirusowe, przeciwgrzybicze, rozkurczowe, żółciopędne i uspakajające. Jest znany jako składnik płukanek i pomoc w walce z robakami.

Warto jednak pamiętać, że tymianek może powodować przekrwienie, a przedawkowany olejek tymiankowy nudności, a nawet białkomocz. Odradza się go używać kobietom w ciąży.

Ciekawostki

Olej z tymianku był używany już w starożytnym Egipcie m.in. do balsamowania zwłok. Roślinie przypisywano wiele dobroczynnych działań, dlatego była składnikiem napojów uzdrawiających, kąpieli, olejów do masaży oraz odświeżaczy powietrza (kadzideł). W średniowieczu miał dodawać odwagi i wzmacniać, dlatego rycerze nosili pęczki tymianku przytwierdzone do zbroi. 

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Pixabay, Floradania

Zobacz, jakie nasiona tymianku i innych ziół możesz znaleźć w naszym sklepie online