Koper ogrodowy (Anethum graveolens)

Koper ogrodowy (Anethum graveolens), którego młode pędy nazywane są powszechnie koperkiem, to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest to cenna roślina przyprawowa i zioło znane od czasów starożytności, a współcześnie należy do najpopularniejszych ziół uprawianych na całym świecie.

Roślina dorasta do 1,2 m wysokości. Wytwarza wzniesioną i mocno rozgałęzioną, sztywną łodygę, która jest żeberkowata i pusta w środku. Charakterystyczne liście kopru ogrodowego mają budowę nitkowatą i są pierzaste. Wszystkie części zielne kopru posiadają charakterystyczny dla niego zapach.

Koper ogrodowy kwitnie na początku lata – w czerwcu i lipcu. Na końcu łodygi wytwarza kwiatostany typu baldach złożone z drobnych kwiatów. Są one jasnożółte, gwiazdkowe o zwykle zwiniętych do środka płatkach oraz mają żółte, wyraźnie wystające pręciki.

Owocami kopru są rozłupnie (pękające na dwie małe rozłupki). Posiadają cierpki smak i wyraźny aromat.

Wymagania i uprawa

Koper ogrodowy jest bardzo łatwy w uprawie. Najlepiej rośnie na stanowiskach ciepłych, słonecznych ale dobrze radzi sobie również w jasnym półcieniu. Powinniśmy mu zapewnić podłoże żyzne, przepuszczalne, lekkie, umiarkowanie wilgotne, o odczynie 6,5-7 pH. Jest wrażliwy na przymrozki.

Koper można nawozić w trakcie sezonu kompostem jak i uniwersalnymi nawozami mineralnymi do warzyw zielonych.

Warto pamiętać o tym, by kopru nie uprawiać na miejscu po innych warzywach z rodziny selerowatych (seler, marcher, kolendra itp.). Prawidłowe zmianowanie i sąsiedztwo dla roślin w warzywniku jest istotne, by zredukować możliwość pojawienia się chorób i szkodników, które mogą atakować dane grupy roślin. Koper to również dobra roślina poplonowa na zielony nawóz.

Koper ogrodowy rozmnaża się z wysiewu wprost do gruntu. Dzięki krótkiemu okresowi wegetacji (kiełkuje już po 2 tygodniach) można go dosiewać kilka razy w roku.

Zastosowanie

Koper ogrodowy to przede wszystkim roślina przyprawowa ale też lecznicza. Pozyskujemy z niego wiele surowców. 

Koperek, czyli liście i młode łodygi rośliny wykorzystuje się do niemal wszystkich typów potraw – sałatek, zup, serów typu twaróg, past, jako posypka na ziemniaki, marynat, dodatek do potrawach z owoców morza itd. Kwiatostany to ważny element zalewy do kiszonek, a nasiona kopru są np. składnikiem sosów czy nalewek zdrowotnych. Nie sposób wymienić wszystkich potraw, do których można użyć tej cennej przyprawy.

Koper jako zioło jest ceniony głównie ze swoich właściwości uspakajających, ale pomaga też np. w problemach z trawieniem. Ma też delikatne działanie antyseptyczne. Zawiera olejki eteryczne (karwon, felandren, limonen), flawonoidy, kumaryny i jest bogaty w sole mineralne, wapń, żelazo, fosfor oraz wiele witamin w tym wit. C. 

Roślina znalazła się też wśród kosmetyków – olejek koprowy znajdziemy w mydłach czy perfumach, a świeżym naparem można przemywać twarz. Za zapachem olejku z kopru nie przepadają komary.

Warto zaznaczyć, że koper ogrodowy coraz częściej możemy spotkać w bukieciarstwie. Ze względu na swój świeży i naturalny wygląd może być doskonałym dodatkiem do kwiatowych kompozycji.

Ciekawostki

Z racji, że koper był rośliną dobrze znaną już od starożytności, doczekał się on bardzo wielu nazw ludowych i zwyczajowych w wielu krajach. W Polsce występuje czasem jako: kajzer, koper zwykły, koper swojski, koper wonny, koperek, koperek wonny, kopr, kopr polski, kopr pospolity, kopr swojski itd.

Łacińska nazwa naukowa kopru ogrodowego – Anethum graveolens – pochodzi od słów: anethos 'wiotki' lub anemos 'wiatr' oraz gravis 'ciężki' i olens 'pachnący'.

Tekst i zdjęcia: Katarzyna Jeziorska

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!