Narcyz (Narcissus)

Narcyzy (Narcissus) to rodzaj bardzo znanych bylin cebulowych należących do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). W naturze możemy je spotkać w Europie, na Bliskim Wschodzie oraz w północnej Afryce (w regionie basenu Morza Śródziemnego). 

Rośliny osiągają różne wysokości – zależnie od odmiany od ok. 10 do 60 cm. Wiosną z ziemi równocześnie zaczynają wyrastać grube, równowąskie, soczyste, zielone liście o zaokrąglonym czubku oraz pędy kwiatowe z podłużnymi, ostro zakończonymi pąkami kwiatowymi.

Narcyzy kwitną od marca/kwietnia do czerwca. Kwiat składa się z sześciu płatków (zwykle żółte lub białe) i rurki zwanej przykoronkiem (biała, żółta, pomarańczowa, różowa, czerwona).

Po ścięciu wydzielają lekko trujący sok, który może szkodzić innym roślinom!

Narcyzy dzieli się na grupy:

• Trąbkowe: 40-50 cm wys., kwitną od marca do kwietnia, są białe, żółte lub dwubarwne.
• Wielkoprzykoronkowe: 40-50 cm wys., kwitną od kwietnia do maja; przykoronek jest równy co najmniej 1/3 długości płatków.
• Drobnoprzykoronkowe: 35-45 cm wys., kwitną od kwietnia do maja; przykoronek jest równy mniej niż 1/3 długości płatków; kwiaty zwykle dwubarwne, żółto-pomarańczowe lub biało-pomarańczowe.
• Pełne: 30-40 cm wys.; kwitną od kwietnia do maja; kwiaty zwykle dwubarwne, białe, żółte, czerwone.
  
  
• Mieszańce triandus: 25-60 cm wys.; kwitną od kwietnia do maja; zwykle po kilka kwiatów na pędzie; kwiaty białe i żółte.
• Mieszańce cyclamineus: 10-40 cm wys.; kwitną od marca do kwietnia wygięty do tyłu; na pędzie zwykle jeden kwiat; kwiaty białe, żółte, niektóre odmiany dwubarwne.
• Mieszańce jonquilla: 20-50 cm wys., kwitną od maja do czerwca; liczne, pachnące kwiaty na jednym pędzie; odcienie żółci
• Mieszańce tazetta: 30-45 cm wys.; kwitną od kwietnia do maja; liczne pachnące kwiaty na pędzie, od 3 do 18 na szypułkach różnej długości. Są białe, żółte, często z pomarańczowym lub żółtym przykoronkiem. Wymagają zabezpieczania na zimę.
• Mieszańce poeticus: 40-60 cm wys.; kwitną od kwietnia do maja; zwykle jeden pachnący kwiat na pędzie z białym przykoronkiem.
  
  
• Gatunki dziko rosnące i mieszańce międzygatunkowe.
  
  

Wymagania i uprawa

Narcyzy są zaliczane do najłatwiejszych w uprawie wiosennych roślin cebulowych, warto im jednak zapewnić najlepsze warunki. Najlepiej się czują na stanowiskach słonecznych lub w lekkim półcieniu. Można je też sadzić pod drzewami. Idealna jest gleba żyzna, przepuszczalna i lekko wilgotna (nie lubią jedynie mocno zbitych, wilgotnych, kwaśnych lub mocno zasadowych podłoży).

Narcyz nie wymaga wykopywania – może pozostać na tym samym miejscu przez kilka sezonów. Roślina jest jednak dostatecznie mrozoodporne, a niektóre odmiany/gatunki są jeszcze bardziej wrażliwe na niską temperaturę, dlatego wymagają zabezpieczania na zimę (okrywania miejsc, w których są posadzone).

Zastosowanie

Narcyz polecany jest do sadzenia w grupach na rabatach, obrzeżach rabat, w ogrodach skalnych i żwirowych. Dobrze wygląda na tle ciemnozielonych krzewów iglastych. Należy też do roślin, które możemy sadzić na murawie – tworzyć z nich wiosenne, kolorowe kobierce. Nadają się do uprawy w donicach.

Narcyzy to rośliny, które wykorzystuje się również w bukieciarstwie. Przed komponowaniem bukietów z narcyzami powinno się je uprzednio wstawić do letniej wody i pozostawić na dobę. Tym sposobem sok traci swoje trujące właściwości (wodę po tym zabiegu wymieniamy!).

Wybrane odmiany

• 'Tête-à-tête' – odmiana miniaturowa, do 20 cm wys., kwiaty żółte
• 'Orange Juice' – 40 cm wys., kwiaty pełne, intensywnie pomarańczowe z żółtymi płatkami zewnętrznymi
• 'Replete' – 40 cm wys., kwiaty pełne, jasno różowe/łososiowe płatki wewnętrzne i białe zewnętrzne
• 'Rip Van Winkle' – do 30 cm wys., kwiaty pełne, żółte o ostro zakończonych płatkach, pachnące
  
  

Ciekawostki

W mitologii greckiej Narcyz (Narcissus, Narkissos) był synem nimfy Liriope i boga rzecznego Kefisosa. Nie chciał odwzajemnić uczuć nimfy Echo, wobec czego Nemezis ukarała go miłością do własnego odbicia w tafli wody. Narcyz zmarł z niezaspokojonej tęsknoty i po śmierci na jego grobie wyrósł piękny kwiat nazwany później jego imieniem.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Jack Blueberry/Unsplash, Flower Council Holland, Couleur, Mabel Amber/Pixabay, Katarzyna Jeziorska

Zobacz, jakie narcyzy i inne cebulki kwiatowe mamy w naszym sklepie online