Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium)

Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) to roślina jednoroczna należąca do rodziny psiankowatych (Solanaceae). Występuje obecnie w wielu obszarach świata, a w Polsce jest pospolicie występującą rośliną ruderalną. W ogrodach bieluń jest czasem uprawiany na rabatach kwietnych.

Jak wygląda bieluń dziędzierzawa?

Bieluń dziędzierzawa ta dorasta do ok. 1 m wysokości. Łodygi są grube, rozgałęzione i lekko owłosione (czasem nagie). Liście bielunia są jajowate, ostro-ząbkowane, spiczasto zakończone cała blaszka liściowa zwykle pofalowana. Całe ziele bielunia dziędzierzawy wydziela charakterystyczny, mocny zapach, nazywany przez niektórych "słodkawo-mysim".

Bieluń dziędzierzawa kwitnie od czerwca do października (pierwszych mrozów). Kwiaty są białe, duże, wzniesione, budowy rurkowatej/trąbkowej o ostro zakończonych, trójkątnych 5 płatkach okwiatu. Są miododajne. Owocami są kolczaste torebki/szyszki z nasionami przypominające nieco mniejsze owocniki kasztanowca. Gdy dojrzeją pękają na 4 części pokazując środek wypełniony czarnymi, nerkowatymi nasionami.

To silnie toksyczna i halucynogenna roślina – wszystkie bielunie są bardzo trujące! Warto wiedzieć, że największe stężenie związków trujących (alkaloidy tropanowe) jest w nasionach bielunia, a objawy zatrucia pojawiają się po ok. 4 godzinach i mogą utrzymywać się wiele dni.

Wymagania i uprawa bielunia dziędzierzawy

Bieluń dziędzierzawa rośnie na stanowiskach słonecznych i półcienistych, osłoniętych przed wiatrem. Najlepiej będzie rosnąć w przepuszczalnej i żyznej glebie o umiarkowanej wilgotności i zasadowym odczynie pH – lubi gleby wapienne. Roślina bardzo dobrze jednak znosi zanieczyszczenia i zasolenie gleby, dlatego należy do roślin ruderalnych.

Bieluń wysiewamy do inspektu w marcu-kwietniu, a do gruntu wysadzamy w drugiej połowie maja.

Jak dbać o bielunia dziędzierzawę?

Roślina ta ma bardzo silny wzrost dlatego dla jak najpiękniejszego kwitnienia powinniśmy ją systematycznie i intensywnie podlewać. Dobrze też reaguje na nawożenie.

Zastosowanie bielunia dziędzierzawy

Jako roślina ozdobna bieluń dziędzierzawa jest sadzony na rabatach, gdzie jego wyjątkowo ładne liście i nieliczne ale duże kwiaty dodają do nich nieco egzotycznego wyglądu. Dobrze sprawdza się w ogrodach naturalistycznych. Dodatkową zaletą jest to, że bielunia można używać w nasadzeniach na miejscach zanieczyszczonych, mniej sprzyjających roślinom ozdobnym.

Chcąc uprawiać bielunia dziędzierzawę w ogrodzie trzeba pamiętać, że konieczne jest odpowiednie zabezpieczanie bielunia dziędzierzawy przed dziećmi (udokumentowano przypadki zgonów dzieci, po zjedzeniu niespełna 5-10 nasion!).

Bieluń dziędzierzawa jest rośliną leczniczą wykorzystywaną w przemyśle medycznym. Jest najbardziej znana z obecności w swoim składzie kilku alkaloidów tropanowych odpowiedzialnych za właściwości psychoaktywne / narkotyczne rośliny. Jest to bardzo niebezpieczne zioło, którego nie można używać bez konsultacji z lekarzem. Nieprawidłowo używany bieluń może powodować zatrucie, a jego objawami są m.in. wymioty, zaczerwienienie skóry, napady padaczki, stany lękowe, omamy wzrokowe i słuchowe, a w najgorszym wypadku atak psychotyczny lub nawet śmierć. Objawy mogą się utrzymywać nawet do kilku dni.

Ciekawostki o bieluniu dziędzierzawie

Bieluń dziędzierzawa posiada wiele nazw potocznych, takich jak: czarcie ziele, trąba anioła, ogórczak, durna rzepa i wiele innych, jednak najbardziej znaną nazwą ludową rośliny jest diabelskie ziele. Nazwę tą bieluń uzyskał przez to, że roślina ma właściwości psychoaktywne, które kojarzono niegdyś `z magią, a przede wszystkim z czarownicami, które wg. przypowieści miały nacierać zielem swoje miotły.

Gdzie kupić nasiona lub sadzonki bielunia dziędzierzawy?

Bieluń dziędzierzawa najczęściej spotykany jest w sklepach w formie nasion do samodzielnego wysiania. Nie jest to jednak popularna roślina dlatego najprędzej jej nasiona znajdziemy na większych internetowych platformach e-handlu (np. Allegro).

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: "Datura"/anro0002/CC BY-SA 2.0, "Datura stramonium"/John Tann/CC BY 2.0, WikimediaImages/Pixabay

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!